Pierwszy rok życia dziecka to czas intensywnych zmian i rozwoju. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają bodźce, które dziecko otrzymuje z otoczenia. Szczególnie ważne są działania pielęgnacyjne, takie jak noszenie, przewijanie czy karmienie, a także interakcje w trakcie zabawy i eksploracja otoczenia.
Niemowlę rodzi się z wysoko rozwiniętym zmysłem dotyku. Jest to jego fundamentalne „narzędzie” do odkrywania siebie i eksploracji świata, a także spełnia kluczową rolę w jego dalszym rozwoju. Wykonywane działania opiekuńczo- pielęgnacyjne, takie jak podnoszenie, noszenie, przebieranie czy karmienie, dostarczają mu dostateczną ilość potrzebnych bodźców, dzięki czemu jest ono odpowiednio stymulowane. Jednakże, jeśli bodźce dotykowe, które otrzymuje, są nieprawidłowe, może to prowadzić do opóźnień lub zaburzeń w jego rozwoju psychoruchowym.
Baby Handling to zestaw zasad prawidłowej pielęgnacji niemowląt, oparty na neurofizjologicznych założeniach metody NDT Bobath. Kluczowym elementem tej koncepcji jest zwrócenie szczególnej uwagi na takie czynności, jak noszenie, podnoszenie, odkładanie, przewijanie, ubieranie czy przekazywanie dziecka z rąk do rąk. Wszystkie te działania mają na celu wspieranie rozwoju dziecka i zapewnienie mu optymalnych warunków do zdobywania nowych umiejętności.
Pielęgnacja neurorozwojowa, nazywana jest także przez T. Brazeltona „pielęgnacją wrażliwą”. Podkreśla to jak ważna jest jakość działań wykonywanych przy dziecku. Ruchy rodzica powinny być płynne, spokojne i pewne. Taki sposób postępowania buduje u dziecka poczucie bezpieczeństwa, zapobiega niepotrzebnym reakcjom lękowym, takim jak płacz, prężenie się czy zaciskanie pięści, a także pozytywnie wpływa na rozwój zmysłu równowagi i orientacji w przestrzeni.
W przypadku noworodków szczególnie istotne jest dbanie o odpowiednie podparcie całego ciała. Ponieważ dzieci w tym okresie życia nie mają jeszcze wykształconej kontroli nad głową i tułowiem, należy zwrócić uwagę, aby główka znajdowała się w linii tułowia i była najwyższym punktem ciała w trakcie przenoszenia dziecka. Przy czynnościach pielęgnacyjnych warto umożliwiać niemowlęciu zbliżanie rączek do linii środkowej ciała.
1. Naprzemienność i częsta zmiana pozycji
Jednym z najważniejszych aspektów przyjaznej pielęgnacji jest naprzemienność. Noszenie dziecka zarówno na prawej, jak i lewej ręce, podchodzenie do łóżeczka z różnych stron czy układanie malucha raz na prawym, raz na lewym boku pozwala mu symetrycznie doświadczać obciążenia ciała i lepiej poznawać jego schemat. Dodatkowo badania wskazują, że częste zmiany pozycji korzystnie wpływają na rozwój niemowląt.
2. Podnoszenie i odkładanie
Poprawne podnoszenie i kładzenie niemowlaka wykonuje się z pozycji bokiem do podłoża, należy unikać wykonywania tej czynności poprzez chwyt pod pachami. Podczas podnoszenia, najpierw unosi się głowę, a następnie miednicę, natomiast przy odkładaniu postępuje się odwrotnie- w pierwszej kolejności kładzie się miednicę, a następnie głowę. W trakcie tych czynności głowa powinna być ustawiona w przedłużeniu kręgosłupa, a kończyny górne znajdować się blisko ciała.
3. Noszenie
Noszenie niemowlęcia powinno odbywać się w różnych pozycjach, dostosowanych do jego wieku. W pierwszych miesiącach życia zaleca się pozycję „fasolki”, ponieważ jest ona podobna do pozycji płodowej, daje swobodę ruchu- zarówno kończyn dolnych, jak i górnych, a także zabezpiecza przed odchylaniem się niemowlęcia do tyłu. W miarę rozwoju dziecka można stopniowo wprowadzać bardziej pionowe ułożenia. Jedną z pozycji, którą warto zastosować w kolejnych tygodniach życia, jest pozycja „zimnego łokcia”, czyli noszenie niemowlęcia bokiem, tyłem do siebie. Taka pozycja nie tylko uniemożliwia maluchowi prężenie się do tyłu, ale także stymuluje go do odrywania i utrzymania głowy. Dodatkowo zapewnia swobodę ruchu zarówno rączek, jak i nóżek, wspierając jego rozwój motoryczny.
4. Przewijanie i ubieranie
Podczas przewijania należy unikać unoszenia nóg dziecka do góry czy wsuwania ręki pod pupę w celu jej podniesienia- zamiast tego lepiej wykonywać obrót na bok, zarówno na prawą, jak i lewą stronę. Takie podejście chroni stawy biodrowe i zapobiega urazom kończyn dolnych.
5. Karmienie
Pozycja karmienia powinna być komfortowa zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica. Niemowlę należy układać symetrycznie, z głową w linii przedłużenia kręgosłupa i swobodnie wyciągniętymi w przód kończynami górnymi. Podczas karmienia butelką istotne jest, aby trzymać ją w linii środkowej, prostopadle do twarzy dziecka.
Prawidłowa pielęgnacja umożliwia rodzicom aktywne wspieranie rozwoju niemowlęcia we wszystkich sferach życia. Ponadto sprzyja rozwijaniu jego możliwości oraz wykorzystaniu pełnego potencjału rozwojowego.
U zdrowych niemowląt przestrzeganie zasad baby handlingu umożliwia stworzenie optymalnych warunków dla ich fizjologicznego rozwoju oraz stanowi profilaktykę przeciwdziałającą potencjalnym zaburzeniom psychoruchowym.
W przypadku dzieci z deficytami neurologicznymi pielęgnacja jest uzupełnieniem terapii, pomagając utrzymać jej efekty oraz zapobiega utrwalaniu nieprawidłowych wzorców.
Przyjazna i świadoma pielęgnacja niemowlęcia odgrywa kluczową rolę w jego harmonijnym rozwoju. Zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa, wspiera rozwój psychomotoryczny, a także wzmacnia więź z rodzicem. Warto, aby rodzice od samego początku poznali zasady prawidłowej pielęgnacji i stosowali je w codziennym życiu- dzięki temu wspierają zdrowy rozwój i naturalne potrzeby swojego dziecka.
Leśna Ścieżka © 2025. All rights reserved.