Zaburzenia w rozkładzie i wielkości podstawowego napięcia mięśniowego są częstym problemem w rozwoju niemowląt. Odpowiedni poziom napięcia posturalnego powinien być wystarczająco wysoki, by umożliwić przeciwstawianie się sile grawitacji, ale równocześnie nie powinien być zbyt duży, aby nie ograniczać swobody ruchu. Prawidłowe napięcie mięśniowe ma kluczowe znaczenie dla fizjologicznego rozwoju psychomotorycznego oraz umożliwia wykonywanie aktywności w poprawnych wzorcach ruchowych.
Zarówno obniżone, jak i wzmożone napięcie mięśniowe prowadzi do trudności w prawidłowym wykonaniu ruchu oraz odpowiedniej pracy antygrawitacyjnej. Efektem niewystarczającego napięcia mięśniowego jest powstanie kompensacji mechanizmu antygrawitacyjnego. Dysproporcja napięcia mięśniowego może przyczynić się do pojawienia u niemowlęcia asymetrii posturalnej. Asymetria przejawia się jako niesymetryczne ustawianie się ciała dziecka, które zaobserwować można zarówno w pozycji leżenia na plechach, jak i na brzuchu. Typową postawą dla niemowląt z asymetrią posturalną jest ułożenie tułowia w łuk po jednej stronie ciała (przypominające literę „C” lub jej odbicie lustrzane) oraz skierowanie głowy w jednym kierunku. Asymetrii często towarzyszy plagiocefalia, która charakteryzuje się spłaszczeniem głowy po stronie, w którą dziecko preferuje ją obracać. Dodatkowo do objawów asymetrii zalicza się spanie z głową obróconą w jedną stronę, a także wkładanie do buzi tylko jednej ręki. W pozycji leżenia na brzuchu dzieci z asymetrią często prezentują nieprawidłowy podpór na kończynach górnych oraz mają zaburzoną równowagę, przez co przewracają się na plecy przez jeden bok, nie potrafiąc utrzymać stabilnej pozycji. U starszych niemowląt objawia się ona również poprzez przetaczanie tylko w jedną stronę (zarówno z brzucha na plecy, jak i z pleców na brzuch), a także pełzanie z wykorzystaniem kończyn tylko po jednej stronie, czy siadanie bokiem tylko na jeden pośladek. Asymetria ciała występująca do 3 miesiąca życia, bez wyraźnej preferencji jednej ze stron, ograniczenia biernego lub czynnego zakresu ruchu uznawana jest za fizjologię. Po tym czasie dziecko kształtuje orientację wokół linii środkowej, pojawia się symetria i liniowość.
Najczęściej występującym rodzajem asymetrii jest asymetria czynnościowa, natomiast znacznie rzadsza jest asymetria strukturalna. Według badań medycznych, jako najczęstszą przyczynę asymetrii zalicza się długotrwałe pozostawanie w jednej pozycji w łonie matki. Ponadto, częstą przyczyną utrwalania asymetrii czynnościowej jest nieprawidłowa pielęgnacja, jak np. noszenie niemowlęcia tylko na jednej ręce, karmienie zawsze z tej samej strony, układanie na jednym boku. W celu zniwelowania objawów wcześnie wykrytej asymetrii czynnościowej często wystarczy zastosowanie zasad prawidłowej pielęgnacji neurorozwojowej oraz regularna kontrola u fizjoterapeuty. Najważniejsza w tym przypadku jest naprzemienność w czynnościach pielęgnacyjnych. Dodatkowo warto wykorzystać zabawy, w których niemowlę znajduje się w symetrii- np. na kolanach rodzica. Czasami konieczne jest także wprowadzenie u dziecka terapii, która pomoże w uzyskaniu symetrii ciała. Długotrwała asymetria posturalna występująca u niemowląt może prowadzić do szeregu konsekwencji. W sytuacji, kiedy dziecko obraca głowę tylko w jedną stronę szybko może pojawić się plagiocefalia, w efekcie czego wystąpić może asymetria w obrębie twarzy. U niektórych dzieci skutkuje to wadami zgryzu, asymetrycznym położeniem i pracą języka oraz wadami wymowy.
Ponadto długotrwała asymetria ma negatywny wpływ na jakość kamieni milowych oraz opóźnia ich zdobywanie. W miarę pojawiania się następnych umiejętności ruchowych, takich jak przetaczanie, pełzanie, czworakowanie, czy siadanie, dziecko wielokrotnie powtarza ich wykonywanie w sposób asymetryczny, co prowadzi do ich automatyzacji i przyczynia się do utrwalania asymetrii. W efekcie asymetrycznego wykonywania wzorców ruchowych dochodzi do osłabienia grup mięśniowych po jednej stronie ciała. Taki dysbalans mięśniowy z kolei może przyczynić się do powstania w przyszłości zaburzeń w zakresie równowagi, koordynacji wzrokowo- ruchowej i integracji sensorycznej, nieprawidłowej postawy oraz skoliozy.
Leśna Ścieżka © 2025. All rights reserved.